Neurofeedback bij ADHD en ADD
Wist u dat neurofeedback bij ADHD & ADD?
- bij 70-85% van de cliënten effect heeft
- zonder gebruik van medicatie de klachten aanpakt
- vaak vergelijkbare effecten heeft als medicatie
- resulteert in lange-termijn effecten
- geen bijwerkingen heeft
Effecten neurofeedback bij ADHD en ADD
Neurofeedback is geen wondermiddel en helaas kunnen we voor de start van een behandeling niet exact voorspellen wat de effecten van de behandeling voor u of uw kind zullen zijn. Wel kunnen we u voorbeelden geven waar clienten met ADHD en ADD verbeteringen op rapporteerden:
- een afname van de mate van afleidbaarheid
- beter in staat om te concentreren op (school)werk
- spullen minder vaak kwijt zijn
- meer overzicht in de (financiele) administratie
- beter kunnen luisteren naar een gesprekspartner
- minder moeite hebben met taken die een langdurige inspanning vereisen
- beter stil kunnen zitten
- toename van een gevoel van rust in het hoofd/ afname drukte in het hoofd
- niet meer continu bezig te hoeven zijn
- minder moeite hebben met ontspannen
- minder geneigd om bezigheden en gesprekken van anderen te verstoren
- beter in staat zijn de consequenties van het eigen gedrag te kunnen overzien
- een verbetering van de slaap
- een verbetering van de impulscontrole (rem op het gedrag).
- minder behoefte aan genotsmiddelen (tabak, alcohol, wiet, XTC, cocaine, enz.)
Is neurofeedback wetenschappelijk bewezen effectief?
Neurofeedback bij ADHD en ADD is nog niet 'evidence based'. Zowel in de klinische praktijk als in verschillende onderzoeken worden wel goede resultaten gevonden, maar er meer goed gecontroleerd wetenschappelijk onderzoek nodig om harde uitspraken te kunnen doen. Uit onderzoek dat wel reeds is verricht komt naar voren dat neurofeedback bij ADHD & ADD goede resultaten laat zien, waarbij de effecten op ‘aandachtstekort’ en ‘impulsiviteit’ groot waren en de effecten op ‘hyperactiviteit’ middelgroot waren (Arns et al. 2009). In de praktijk zien we dat neurofeedback bij 70-85% van de kinderen en volwassenen met ADHD en ADD leidt tot een duidelijke afname van de klachten.
Is neurofeedback even effectief als medicatie?
Uit onderzoek komt naar voren dat de effecten van neurofeedback vergelijkbaar zijn met de effecten van medicatie, zoals Ritalin, Concerta en Strattera (Fuchs et al. 2003). D.m.v. neurofeedback kan de afhankelijkheid voor medicatie aanzienlijk verminderen en in veel gevallen kan deze medicatie (in samenspraak met de arts) zelfs stapsgewijs worden verminderd/ afgebouwd.
Medicatie of neurofeedback therapie bij ADHD & ADD?
Voordelen van neurofeedback:
• een langdurig, blijvend effect
• geen blijvende bijwerkingen
• een eenmalige investering
• effectief bij 70%-85% van de cliënten
Nadelen van neurofeedback
• intensief traject > gemiddeld 12-13 behandelingen
• vaak slechts gedeeltelijke vergoeding
Voordelen van medicatie:
• snel effect
• makkelijk verkrijgbaar
• vaak volledige vergoeding
Nadelen van medicatie:
• medicatie ‘geneest’ niet, maar bestrijdt enkel de symptomen
• vaak een zoektocht naar de juiste medicatie
• veel kans op bijwerkingen
Heeft neurofeedback lange-termijn effecten?
Uit onderzoeken naar de toepassing van neurofeedback bij ADHD & ADD komt naar voren dat er sprakeis is van lange-termijn effecten (Heinrich et al. 2004; Leins et al. 2007; Strehl et al. 2006; Gevensleben et al. 2010).
Waarom bij Brainmed?
- onze neuropsychologen hebben 9 jaar ervaring met neurofeedback
- wij kunnen als 1 van de eerste praktijken in Nederland op 19 hersenlocaties tegelijk trainen. Dit leidt tot betere resultaten in minder trainingen.
- veel ervaring met medicatieafbouw
- vaak gedeeltelijke vergoeding
- geen wachtlijsten
- een vaste behandelaar
Neurofeedback op een praktijklocatie of bij u thuis
Naast neurofeedback op 30 locaties bieden wij ook neurofeedback bij u thuis.
Kunnen wij iets voor u betekenen?
Om te kunnen beoordelen of neurofeedback iets voor u kan betekenen maken we graag eerst telefonisch kennis met u. Zo weten we beiden of het zinvol is om een eerste afspraak in te plannen. Neem contact met ons op voor een vrijblijvend en kosteloos oriënterend gesprek met een neuropsycholoog.
AD(H)D in de hersenen
Uit hersenonderzoek bij kinderen en volwassenen komt naar voren dat er bij ADHD en ADD als groep genomen sprake is van een onderactief brein vergeleken met een mensen van dezelfde leeftijd zonder klachten. Zo is er bij ADHD & ADD als groep genomen sprake van:
- een bovengemiddelde hoeveelheid trage theta hersenactiviteit. Theta EEG activiteit komt voor tijdens het doezelen, (dag)dromen en lichte slaap, vlak voor het wakker worden of in slaap vallen. Overmatige theta activiteit overdag gaat gepaard met dagdromen, concentratieproblemen en motivatieproblemen en is vooral kenmerkend voor de aandachtstekortsymptomen van ADHD & ADD.
- een benedengemiddelde hoeveelheid snelle bèta hersenactiviteit. Bèta EEG activiteit speelt met name een belangrijke rol bij actieve mentale inspanning, zoals bij het maken van een moeilijke som. Te weinig bèta activiteit overdag kan problemen geven bij het focussen en volhouden van de aandacht en het verwerken van informatie.
Als we naar de locaties van de afwijkingen in de hersenen kijken bij patiënten met ADHD & ADD zien we dat dit met name het geval is:
- aan de voorkant van het hoofd (prefrontale cortex en de anterieure cingulate cortex). Deze gebieden zijn met name betrokken bij de impulscontrole en de executieve functies (planning, overzicht, focussen van de aandacht, werkgeheugen).
- over het midden van het hoofd (over de sensomotorische cortex). Dit deel van de hersenen is o.a. betrokken bij de concentratie en de lichaamsarousal (hypo-/ hyperactiviteit).
Bij 10-20% van de patienten met ADHD & ADD zien we ook afwijkingen aan de rechter achterkant van het hoofd, o.a. over het bovenste gedeelte van de auditieve cortex. Dit gedeelte van het brein is o.a. betrokken bij het integreren van prikkels.
Hoe ontstaat AD(H)D?
- Erfelijkheid speelt een belangrijke rol bij het ontstaan van ADHD - ADD. Zo zijn de verschillen in hyperactiviteit, impulsiviteit en aandachtsproblematiek voor een groot deel erfelijk bepaald. Enkele genen betrokken bij de dopamine-stofwisseling in de hersenen hangen nauw samen met het ontstaan van ADHD. Problemen tijdens de prenatale ontwikkeling, complicaties bij de geboorte of later opgelopen neurologische schade kunnen ook tot ADHD & ADD leiden.
- De omgeving en opvoeding hebben geen sterke invloed op het ontstaan van ADHD & ADD, maar kunnen wel invloed hebben op de mate en ernst waarin de klachten voorkomen en blijven bestaan.
- Er bestaat geen eenduidige oorzaak-gevolg relatie tussen overmatige inname van kleurstoffen en suiker, middenoorproblemen en visueelmotorische problemen en het ontstaan van ADHD & ADD.
Neurofeedback bij AD(H)D
Neurofeedback bij ADHD & ADD richt zich vaak op het activeren van het onderactieve brein. De hersenen worden gemeten tijdens de behandeling en beloond om gewenste hersenactiviteit aan te maken. Vaak wordt de overmatig aanwezige trage hersenactiviteit (theta en alpha) en overmatig aanwezige snelle hersenactiviteit (hoge bèta) onderdrukt en de SMR en/of bèta hersenactiviteit versterkt. Het idee is dat door deze training de sensorische input en motorische output gefilterd wordt en de alertheid en gerichte aandacht (SMR en bèta) verbeteren. Tegelijkertijd worden het dagdromen of trance gevoel (theta), gespannenheid en hyperfocus (hoge bèta) onderdrukt. Op deze manier wordt geprobeerd om het filteren van informatie en de concentratie te verbeteren.
Het gemiddelde hersenbeeld bij patiënten met ADHD & ADD als groep genomen doet wellicht vermoeden dat iedreen met ADHD & ADD een onderactief brein heeft. Dit is echter niet het geval. Kijken we naar de bevindingen bij de individuele patiënten met ADHD & ADD, dan zien we dat het hersenbeeld individueel sterk van elkaar kan verschillen.
Zo zien we bij sommige patienten met ADHD & ADD juist een overactief brein (Clarke e.a., 2001b). Overactiviteit gaat vaak gepaard met problemen op het vlak van de impulsiviteit, agressiviteit en ongeduld. Ieder hersenbeeld vereist een specifieke wijze van behandeling. Neurofeedback behandeling binnen Brainmed wordt daarom altijd afgestemd op het het hersenbeeld van de individuele patiënt en er wordt dan ook niet gewerkt met gestandardiseerde behandelprotocollen. Het hersenbeeld wordt voorafgaand aan de neurofeedback behandeling altijd in kaart gebracht d.m.v. een uitgebreid hersenonderzoek. Dit hersenonderzoek (het QEEG) verschaft de behandelaar informatie over welke klachten er terug te zien in het brein en hoe en waar we deze het beste kunnen behandelen.
Qeeg subtypen bij AD(H)D
Ondanks dat ieder QEEG uniek is, kunnen we wel verschillende QEEG subtypen onderscheiden bij ADHD & ADD. Vrijwel iedere patiënt met ADHD & ADD heeft kenmerken van 1 of meerdere van de onderstaande QEEG subtypen in het brein. Naast het onderactieve theta subtype en het overactieve high bèta subtype bestaat er ook een gecombineerd theta-high bèta subtype, gekenmerkt door overmatige theta en overmatige bèta hersenactiviteit. Verder kunnen we het theta subtype dat we vaak bij een combinatie van ADHD en leerproblemen zien en het theta subtype dat we vaak bij een combinatie van ADHD en een depressieve stoorns onderscheiden (bron: Robert L. Gurnee, MSW, CISW, DCSW, BCIA:EEG, QEEG/Diplomate).
Wat is AD(H)D?
Wat is AD(H)D?
ADHD is een neurobiologische stoornis en staat voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder. We kunnen 3 subtypen onderscheiden:
- Het onoplettende type, gekenmerkt door ernstige en aanhoudende aandachtsproblematiek. Dit type wordt ook wel ADD genoemd, de kenmerken van hyperactiviteit/impulsiviteit ontbreken.
- Het hyperactief/impulsieve type, er is vooral sprake van ernstige en aanhoudende impulsiviteit en hyperactiviteit.
- Het gecombineerde type, gekenmerkt door ernstige en aanhoudende aandachtsproblematiek, impulsiviteit en hyperactiviteit.
AD(H)D gaat vaak samen met 1 of meerdere andere klachten/ stoornissen zoals hierboven weergegeven.
