Hoe werkt Neurofeedback bij autisme?

Neurofeedback bij autisme is een vorm van biofeedback, gebaseerd op het idee dat vrijwillige (niet autonome) modulatie van hersenactiviteit geleerd kan worden via operante leerstrategieën.
Neurofeedback bij autisme werkt als volgt. Zodra verandering van hersenactiviteit in de gewenste richting plaatsvindt, krijgt het individu via de computer onmiddellijke positieve visuele en/ of auditieve feedback. Via deze feedback kan zelfregulatie van de hersengolven worden verbeterd (Gevensleben et al., 2012). Een voorbeeld hiervan is het kijken naar een film van betere kwaliteit bij het vertonen van de gewenste hersenactiviteit. Voor de start van een neurofeedback behandeling wordt er een hersenmeting (qeeg) gemaakt, waarbij de hersenactiviteit van de patiënt wordt vergeleken met een ‘gezonde populatie´ genormeerd op leeftijd. Aanvankelijk werd neurofeedback ingezet voor de reductie van epileptische insulten (Lubar & House,1976; Sterman & Friar, 1972), maar nu wordt dit bij vrijwel alle neurobiologische stoornissen, waaronder ADHD (De Hen & Geurts, 2008) en ASS ingezet (Coben & Padolsky, 2007).

Neurofeedback bij autisme behandeling

Neurofeedback bij autisme werkt wanneer er stoornis-specifieke afwijkingen zichtbaar zijn in het QEEG. De behandeling moet vervolgens worden afgestemd op de bevindingen bij de patiënt.

Het QEEG als leidraad voor de neurofeedback behandeling

Powertraining

Bij powertraining wordt er gericht getraind op het verminderen van danwel laten toenemen van de afwijkende hersenactiviteit, zoals zichtbaar in het QEEG. Dit is de meest gehanteerde vorm van neurofeedback. De behandeling wordt hierbij afgestemd op de individuele bevindingen in het QEEG.

Mu Powertraining

Soms zien we bij volwassenen en kinderen met ASS kenmerkende EEG hersengolven die op zichzelf niet wijzen op autisme of een vorm van pathologie, maar wel afwijkend lijken voor te komen bij autisme. Deze hersengolven hebben een kenmerkende morfologie (vorm) en worden Mu of Wicket ritme genoemd. Mu bestaat uit ritmische EEG activiteit met een kenmerkende ronde kant in 1 richting en een scherpe kant in de andere richting. Vaak ligt de frequentie ergens tussen 8-13 Hz. Het kenmerkende aan de vorm van activiteit is dat dit onderdrukt wordt bij beweging of de gedachte aan beweging van de hand en/ of arm aan de tegenovergestelde kant van waar we het Mu ritme in de hersenen zien. Vaak zien we Mu activiteit asymmetrisch terug over het midden van het hoofd (de motor cortex en de sensomotorische cortex). In onderzoek wordt Mu geassocieerd met de activiteit van spiegelneuronen. Er wordt aangenomen dat spiegelneuronen een belangrijke rol spelen in het vermogen om gedrag van anderen te begrijpen en te imiteren. Een dysfunctioneel spiegelneuronen systeem zou samen kunnen hangen met de klachten die we vaak zien bij autisme. Zo lieten Oberman en collega’s (2005) zien dat mensen met ASS afwijkingen vertoonden in dit systeem. Uit onderzoek komt naar voren dat Mu powertraining positieve resultaten laat zien bij ASS t.a.v. aandachtstaken en ASS symptomen (Pineda et al., 2008).

Coherentietraining

Coherentie is de mate van samenwerking tussen verschillende hersengebiden en dit wijkt vaak af bij kinderen en volwassenen met ASS. Zo zien we vaak abnormaal veel coherentie te zijn tussen hersengebieden die dicht bij elkaar liggen en juist minder coherentie tussen gebieden die verder van elkaar gelegen zijn (Baron-Cohen & Belmonte, 2005). Er heeft relatief weinig onderzoek naar deze vorm van behandeling met neurofeedback plaatsgevonden. Coben & Padolsky (2007) vonden positieve resultaten bij ASS met deze vorm van neurofeedback.