Neurofeedback bij autisme
Neurofeedback bij autisme is een behandeling zonder medicatie.Gemiddeld zien we bij 75% van de cliënten een afname van de klachten. Neurofeedback kent geen bijwerkingen en is een veilige methode .
Met neurofeedback bij autisme kunnen we iemand met autisme, oftewel ASS (autisme spectrum stoornis), niet genezen. Wel kunnen we met neurofeedback bij autisme vaak een wezenlijk verschil maken voor kinderen en volwassenen met autisme (ASS).
Met neurofeedback bij autisme leren we de hersenen weer in balans te komen. De hersenen worden als het ware weer in de goede stand gezet (gereset) en dit leidt tot een afname van de klachten.
Neurofeedback is nog niet ‘evidence based’ en geen wondermiddel geschikt voor iedereen met psychische klachten, maar vormt soms wel een goed alternatief voor praattherapie en medicatie.
Bij Brainmed is het zowel mogelijk om op een praktijk locatie te trainen als middels neurofeedback thuis.
Thuis trainen geeft veel vrijheid. Onbeperkt trainen waar en wanneer u wilt en binnen de grenzen van uw eigen belastbaarheid. voor een vast bedrag. Het gemiddelde rendement van de neurofeedback thuis ligt bovendien hoger als bij de training op de praktijk. Op de praktijk is het echter weer mogelijk om de training te combineren met coaching/ psychologische begeleiding. Er is dus voor ieder wat wils. Neurofeedback therapie is zowel op de praktijk als thuis altijd maatwerk en afgestemd op uw QEEG en wensen en behoeften.
Effecten van Neurofeedback bij autisme
Neurofeedback bij autisme is geen wondermiddel en helaas kunnen we voor de start van een behandeling niet exact voorspellen wat de effecten van de behandeling voor u of uw kind zullen zijn.
Wel kunnen we u voorbeelden geven waar cliënten met autisme (ASS) vaak verbeteringen op rapporteerden:
Hier leest u meer over de Neurofeedback behandeling.
Is Neurofeedback bij autisme iets voor u? Neem contact met ons op voor een geheel vrijblijvend oriënterend gesprek.
Neurofeedback therapie thuis werkwijze
Met Neurofeedback bij autisme zorgen we voor een afname van symptomen en een verbetering van cognitieve functies.
Neurofeedback thuis of op een praktijk
Naast neurofeedback op de praktijklocaties is het ook mogelijk om neurofeedback thuis te ondergaan. Geen reistijd, files en parkeerproblemen en trainen waar, wanneer en zo vaak als het u uitkomt. Dit heet ´Neurofeedback at home.
Neurofeedback is een training waarbij de hersenen feedback krijgen op wat ze doen waardoor er een leerproces plaatsvindt. We belonen gewenste hersenactiviteit in de training. U ontvangt professionele neurofeedback apparatuur vanuit Brainmed en er word u geleerd om de neurofeedback bij u zelf, uw partner of uw kind in te zetten. Zo kunt u de Neurofeedback behandeling thuis ondergaan in uw eigen tijd. Dezelfde kwaliteit en resultaten, maar in het comfort van uw eigen thuissituatie. U wordt online en telefonisch begeleid door een ervaren neuropsycholoog en kunt onbeperkt trainen.
Lange-termijn effecten van Neurofeedback bij autisme
Uit onderzoeken naar de toepassing van neurofeedback bij ADHD & ADD komt naar voren dat er sprake is is van lange-termijn effecten (Heinrich et al. 2004; Leins et al. 2007; Strehl et al. 2006; Gevensleben et al. 2010) bij Neurofeedback. Bij Neurofeedback bij autisme (ASS) heeft hier nog geen goed gecontroleerd onderzoek naar plaatsgevonden.
Is neurofeedback bij autisme even effectief als medicatie?
Neurofeedback
Medicatie
Neurofeedback bij autisme als alternatief voor praten en pillen
Al onze gedachten, gevoelens en gedragingen worden aangestuurd vanuit onze hersenen. Bij mensen met autisme is de balans in de hersenen vaak verstoord. De hersenen zijn te actief of juist te onder actief en dit kan gepaard gaan met klachten.
Met neurofeedback bij autisme leren we de hersenen weer in balans te komen. De hersenen worden als het ware weer in de goede stand gezet (gereset) en dit leidt tot een afname van de klachten. Neurofeedback is uiteraard geen wondermiddel geschikt voor iedereen met psychische klachten, maar vormt soms een alternatief voor praattherapie en medicatie.
Neem contact met ons op voor een vrijblijvend en kosteloos oriënterend gesprek met een neuropsycholoog.
Wat zeggen klanten over Brainmed?
In de afgelopen 18 jaar heb ik als neuropsycholoog veel ervaring opgedaan met QEEG, neurofeedback en neurofeedback thuis.
Neurofeedback pakt de klachten bij de bron aan en vormt een goed alternatief voor praten en medicatie.
Veel gestelde vragen over Neurofeedback bij autisme
Werkt neurofeedback bij autisme?
Gemiddeld zien we bij 75% van de cliënten met autisme, een afname aan klachten. Met neurofeedback kunnen we iemand met autisme niet genezen. Wel kunnen we met neurofeedback vaak een wezenlijk verschil maken voor kinderen en volwassenen met autisme (ASS).
Lees meer veelgestelde vragen over neurofeedback bij autisme.
Wat zijn de QEEG subtypen bij autisme (ASS)?
Onderzoek bij autisme, of beter ASS (Autisme Spectrum Stoornis), laat zien dat er niet zo iets bestaat als een standaard ASS hersenbeeld.
In eeg onderzoeken waarbij patiënten met autisme worden vergeleken met ‘gezonde’ controles worden afwijkende eeg patronen gerapporteerd, zoals frontale, pariëtale en occipitale alpha power verlagingen (Chan, Sze, & Cheung, 2007; Murias et al., 2007); een verhoogde mate van ‘phase consistency’ tussen posterieure frontale en anterieure temporale delen van het brein (Coben & Padolsky, 2007; Murias et al., 2007) en frontale en frontocentrale verhogingen in de delta en theta frequentiebanden (Chan, Sze, & Cheung, 2007; Kouijzer et al., 2009b; Kouijzer et al., 2010; Murias, Webb, Greenson, & Dawson, 2007).
Van klacht naar QEEG bij autisme
Afhankelijk van welke klachten op de voorgrond staan, zijn er verschillende afwijkingen in het hersenbeeld. Uit EEG en QEEG onderzoek bij kinderen en volwassenen met autisme komt naar voren dat het achterste gedeelte van de hersenen (pariëtale, temporale en occiptale cortex) vaak een afwijkend hersenbeeld laat zien vergeleken met mensen uit de ‘gezonde populatie’. Deze delen van de hersenen spelen een belangrijke rol bij de verwerking en het begrip van sociale informatie uit de omgeving (sociale cues), de prikkelverwerking, de verwerking van ruimtelijk-visuele informatie, de gezichtsherkenning en de verwerking en het begrip van taal en (stem)geluid.
Er zijn grofweg drie veelvoorkomende hersenbeelden (QEEG subtypen) die we vaak zien bij kinderen en volwassenen met ASS. De subtypen QEEG zijn o.a. beschreven in The Brownback, Mason and Associates Neurofeedback System (BMANS) manual 3 (2004).
QEEG subtype 1
bij Autisme, PDD-NOS, Syndroom van Asperger
QEEG subtype 1 wordt gekenmerkt door een bovengemiddelde hoeveelheid trage delta en theta hersenactiviteit, een benedengemiddelde hoeveelheid alpha activiteit en een bovengemiddelde hoeveelheid snelle beta activiteit.
Al deze afwijkingen vinden we overwegend in het centrale en achterste gedeelte van de hersenen (over de sensomotorische, temporale, parietale en occipitale cortex).
In figuur 1 zien we dit QEEG subtype afgebeeld, waarbij de gele en rode kleuren staan voor verhogingen van de betreffende hersenactiviteit, de blauwe kleur voor verlagingen van de betreffende hersenactiviteit en de grijze kleur voor niet afwijkende hersenactiviteit. Boven ieder hoofdje staat weergegeven op welke hersenactiviteit het plaatje betrekking heeft.
QEEG subtype 2
bij Autisme, PDD-NOS, Syndroom van Asperger
QEEG subtype wordt gekenmerkt door een benedengemiddelde hoeveelheid delta en theta hersenactiviteit, een bovengemiddelde hoeveelheid alpha activiteit en een normale hoeveelheid snelle bèta activiteit.
De afwijkingen vinden we wederom overwegend in het centrale en achterste gedeelte van de hersenen (over de sensomotorische, temporale, parietale en occipitale cortex).
QEEG subtype 3
bij Autisme, PDD-NOS, Syndroom van Asperger
Bij kinderen en volwassenen met ASS zien we soms ook klachten op het vlak van de executieve functies. Executieve functie problematiek wordt gekenmerkt door:
- problemen met de planning en de organisatie van het eigen gedrag;
- moeite met het verkrijgen van overzicht en inzicht;
- moeite met het overzien van de consequenties van het eigen gedrag;
- moeite met het anticiperen op gedrag van anderen;
- moeite met de onderdrukken van het eigen gedrag/ impulscontroleproblematiek;
- een verhoogde mate van boosheid, woede en/ of angst;
- problemen met het focussen van de aandacht; werkgeheugenproblematiek.
In het QEEG is dit doorgaans terug te zien als afwijkingen aan de voorkant van het hoofd (prefrontale en frontale cortex) en over de ‘midline’.
Een belangrijke hersenstructuur in dit gedeelte is de cingulate cortex. In Figuur 3 wordt dit QEEG subtype weergegeven. Er kan zowel sprake zijn van overmatige delta, theta, alpha of beta hersenactiviteit of een combinatie van allen. We zien dit QEEG subtype ook vaak in combinatie met QEEG subtype 1 en 2. QEEG subtype 3 komt relatief vaak voor bij mensen met zowel kenmerken van ASS als ADHD/ ADD.
Hoe werkt autisme in de hersenen?
De hoofdomtrek is bij ongeveer 1 op de 4 kinderen met autisme spectrum stoornissen (ASS) vergroot. Zij hebben in verhouding grotere hersenen.
Dat geldt overigens niet voor alle delen van het brein: zo zijn de frontale kwabben (de voorste delen van het hoofd) niet vergroot.
Daarnaast zijn enkele verschillen gevonden in de structuur van de hersenen. Hoe deze verschillen in structuur en volume precies samenhangen met de symptomen van autisme spectrum stoornissen is nog onduidelijk.
Recent hersenonderzoek laat zien dat bij mensen met autisme de informatieverwerking in de hersenen trager verloopt, en over meer schakels. De informatieverwerking is daardoor minder effectief.
Lees meer veel gestelde vragen over Neurofeedback bij autisme.
Hoe werkt Neurofeedback bij autisme?
Neurofeedback bij autisme is een vorm van biofeedback, gebaseerd op het idee dat vrijwillige (niet autonome) modulatie van hersenactiviteit geleerd kan worden via operante leerstrategieën.
Neurofeedback bij autisme werkt als volgt. Zodra verandering van hersenactiviteit in de gewenste richting plaatsvindt, krijgt het individu via de computer onmiddellijke positieve visuele en/ of auditieve feedback. Via deze feedback kan zelfregulatie van de hersengolven worden verbeterd (Gevensleben et al., 2012). Een voorbeeld hiervan is het kijken naar een film van betere kwaliteit bij het vertonen van de gewenste hersenactiviteit. Voor de start van een neurofeedback behandeling wordt er een hersenmeting (qeeg) gemaakt, waarbij de hersenactiviteit van de patiënt wordt vergeleken met een ‘gezonde populatie´ genormeerd op leeftijd. Aanvankelijk werd neurofeedback ingezet voor de reductie van epileptische insulten (Lubar & House,1976; Sterman & Friar, 1972), maar nu wordt dit bij vrijwel alle neurobiologische stoornissen, waaronder ADHD (De Hen & Geurts, 2008) en ASS ingezet (Coben & Padolsky, 2007).
Neurofeedback bij autisme behandeling
Neurofeedback bij autisme werkt wanneer er stoornis-specifieke afwijkingen zichtbaar zijn in het QEEG. De behandeling moet vervolgens worden afgestemd op de bevindingen bij de patiënt.
Het QEEG als leidraad voor de neurofeedback behandeling
Powertraining
Bij powertraining wordt er gericht getraind op het verminderen van danwel laten toenemen van de afwijkende hersenactiviteit, zoals zichtbaar in het QEEG. Dit is de meest gehanteerde vorm van neurofeedback. De behandeling wordt hierbij afgestemd op de individuele bevindingen in het QEEG.
Mu Powertraining
Soms zien we bij volwassenen en kinderen met ASS kenmerkende EEG hersengolven die op zichzelf niet wijzen op autisme of een vorm van pathologie, maar wel afwijkend lijken voor te komen bij autisme. Deze hersengolven hebben een kenmerkende morfologie (vorm) en worden Mu of Wicket ritme genoemd. Mu bestaat uit ritmische EEG activiteit met een kenmerkende ronde kant in 1 richting en een scherpe kant in de andere richting. Vaak ligt de frequentie ergens tussen 8-13 Hz. Het kenmerkende aan de vorm van activiteit is dat dit onderdrukt wordt bij beweging of de gedachte aan beweging van de hand en/ of arm aan de tegenovergestelde kant van waar we het Mu ritme in de hersenen zien. Vaak zien we Mu activiteit asymmetrisch terug over het midden van het hoofd (de motor cortex en de sensomotorische cortex). In onderzoek wordt Mu geassocieerd met de activiteit van spiegelneuronen. Er wordt aangenomen dat spiegelneuronen een belangrijke rol spelen in het vermogen om gedrag van anderen te begrijpen en te imiteren. Een dysfunctioneel spiegelneuronen systeem zou samen kunnen hangen met de klachten die we vaak zien bij autisme. Zo lieten Oberman en collega’s (2005) zien dat mensen met ASS afwijkingen vertoonden in dit systeem. Uit onderzoek komt naar voren dat Mu powertraining positieve resultaten laat zien bij ASS t.a.v. aandachtstaken en ASS symptomen (Pineda et al., 2008).
Coherentietraining
Coherentie is de mate van samenwerking tussen verschillende hersengebiden en dit wijkt vaak af bij kinderen en volwassenen met ASS. Zo zien we vaak abnormaal veel coherentie te zijn tussen hersengebieden die dicht bij elkaar liggen en juist minder coherentie tussen gebieden die verder van elkaar gelegen zijn (Baron-Cohen & Belmonte, 2005). Er heeft relatief weinig onderzoek naar deze vorm van behandeling met neurofeedback plaatsgevonden. Coben & Padolsky (2007) vonden positieve resultaten bij ASS met deze vorm van neurofeedback.
Is autisme te genezen?
Nee, autisme is niet te genezen. Er bestaat geen behandeling – noch met middelen noch met psychologische methoden – waarmee autisme kan worden genezen. Behandelingen en vormen van begeleiding kunnen wel bepaalde symptomen en gevolgen van autisme verminderen.
De werkzaamheid van psychofarmaca bij autisme is aangetoond voor ‘bijkomende’ problemen, maar niet voor de vermindering van autistische kernsymptomen. De beschikbare medicamenteuze behandelmethoden gaan naast deze beperkingen gepaard met een risico op en de angst voor bijwerkingen. We zien de laatste jaren dan ook een toename van de behoefte aan en belangstelling voor niet-medicamenteuze behandelmethoden voor kinderen en jongeren met ASS.
Neurofeedback
Een opkomende behandeling die vanuit dit perspectief gezien interessant is heet neurofeedback. Neurofeedback bij autisme is een behandeling zonder medicatie. Gemiddeld zien we bij 70-85% van de cliënten een afname van de klachten. Neurofeedback kent geen bijwerkingen en heeft blijvende effecten.
Brainmed neurofeedback pakt de klachten bij de bron aan.
Hoe kiest u een neurofeedback praktijk?
De neurofeedback praktijken schieten werkelijk als paddenstoelen uit de grond. Waar kun je op letten als je een neurofeedback praktijk uitkiest?
Er zijn in mijn ogen 5 zaken waar je als client op dient te letten bij de keuze voor een neurofeedback praktijk.
1. Kies een behandelaar die er voor heeft geleerd om aan uw brein te sleutelen
Het klinkt misschien als een open deur om een behandelaar te kiezen die er voor heeft geleerd om neurofeedback te verrichten, maar toch blijkt dat in de praktijk moeilijker dan gedacht. Zo vinden we niet meer dan normaal om ons gebit door een tandarts te laten onderhouden, als we ziek zijn gaan we naar een huisarts, maar als we onze hoofd willen laten trainen, waar gaan we dan naar toe? Het antwoord luidt: dan gaan we naar een neuropsycholoog. Een neuropsycholoog is gespecialiseerd in de relatie tussen hersenen en gedrag en heeft een universitaire studie afgerond om mensen met dit soort klachten te kunnen helpen. Hij/ zij is bevoegd om mensen te trainen op breinfuncties. Waarom laten veel mensen zich dan verleiden om aan hun brein te laten sleutelen door andere aanbieders? De reden ligt er in dat veel praktijken en behandelaars zich neurofeedback specialist noemen. Dit klinkt heel leuk, maar iedereen kan dit zeggen. Zonder opleiding in de neuropsychologie is het in mijn ogen zelfs misleidend om deze titel aan te nemen.
2. Als het te mooi klinkt om waar te zijn, dan is dat het waarschijnlijk ook
Neurofeedback is een mooie vorm van behandeling. Het is mits goed verricht veilig en pijnloos en is breed inzetbaar bij tal van klachten. Het is echter geen wondermiddel geschikt voor iedereen met psychische, neurologische en/ of neurobiologische klachten, maar vormt soms een goed en veilig alternatief voor praattherapie en medicatie.
Op het internet zijn er neurofeedback praktijken die succescijfers van 90% of hoger rapporteren. Dit sluit niet aan bij de cijfers afkomstig uit wetenschappelijk onderzoek en ook niet bij mijn eigen ervaringen opgedaan in de afgelopen 18 jaar. Gemiddeld zie ik bij 75% van de cliënten een duidelijke verlichting van de klachten optreden. Dit succespercentage sluit ook aan bij de wetenschappelijke studies die er op dit vlak hebben plaatsgevonden.
Dus klinkt het allemaal wat te mooi om waar te zijn, dan is dat in dit geval helaas ook zo. Commerciële uitingen om de praktijk te vullen en wensdenken zijn geen probleem, zowel de client/ consument maar niet wordt misleid. Dat is in dit geval helaas wel zo.
3. Laat je niet verblinden door technische termen
In de wereld van neurofeedback zijn er heel wat technische termen voorhanden. Ik noem een paar termen die ik zelf ook gebruik op deze website: sLORETA, swLORETA, Surface, Z-score neurofeedback, QEEG, enz. Dit klinkt allemaal hartstikke technisch en geavanceerd. Technisch termen en claims over de werkzaamheid gaan vaak gelijk op. Zo lees ik op het internet bij sommige partijen dat er 50% minder behandelingen nodig zijn en dat sLORETA en swLORETA superieure resultaten geven boven andere methoden.
Bedenk hierbij goed dat neurofeedback in wezen niets anders is dan het belonen van een hersengolf met het idee dat dit meer gaat voorkomen en het brein dit gaat onthouden. Hoewel het slagingspercentage van neurofeedback bij mij op de praktijk met 19 elektroden sLORETA, swLORETA en Surface Z-score neurofeedback vergelijkbaar is met 1 elektrode thuistraining (beiden gemiddeld 75%), zie ik dat de mensen die neurofeedback thuis training ondergaan met 1 elektrode gemiddeld meer rendement behalen in vergelijking met de mensen die op een praktijk trainen. De klachten verlichten meer, de technische QEEG veranderingen zijn sterker en de lange termijn effecten zijn sterker. Hoe kan dit vraagt u zich wellicht af?
Oefening baart kunst
Dit heeft er mee te maken dat mensen thuis onbeperkt kunnen trainen en de kracht van neurofeedback met name in de herhaling zit. Doordat het thuis haalbaar is om onbeperkt te trainen voor een vast bedrag, kunnen mensen thuis veel meer uren trainen dan op een praktijk. Het spreekwoord luidt niet voor niks: ‘oefening baart kunst’ en dat gaat hier dus ook op. Door veel te oefenen wordt men vanzelf ergens goed in. Door veel te oefenen verbeteren de prestaties. Zo trainen mensen op een praktijk gemiddeld 24-26 uur in een traject, maar thuis trainen de mensen in een gemiddeld traject wel 60-80 uur.
Maak het niet te moeilijk
Hoewel het trainen met 19 elektroden efficiënter is, omdat er in dezelfde tijd meer delen van het brein kunnen worden getraind als bij 1 elektrode thuistraining, is waarschijnlijk de trainingsspecificiteit van de thuistraining (1 plek per keer) in combinatie met de mogelijkheid om onbeperkt te trainen (oefening baart kunst) doorslaggevend bij het te behalen rendement. Waarschijnlijk is het gericht en specifiek trainen van 1 deel van het brein makkelijker voor het brein om te begrijpen/ onthouden. Bij sLORETA en swLORETA training met 19 elektroden wordt er aan het brein gevraagd om 2, 3 of zelf meer nieuwe dingen tegelijkertijd te leren. Vergelijk dit eens met Duitse woordjes leren terwijl je op een evenwichtsbalk gaat lopen en tegelijkertijd ballen probeert te jongleren. Bij 1 kanaals training worden deze nieuwe aan te leren vaardigheden geïsoleerd getraind en is het makkelijker om deze nieuwe relaties te leggen en te onthouden.
4. Kijk niet alleen naar de directe kosten, maar kijk of de kosten het waard zijn
Mensen trainen op een praktijk gemiddeld 24-26 uur (12-13 trainingen). Vaak zit er een natuurlijk begrenzing op het aantal trainingen i.v.m. de snel oplopende kosten op een praktijk. Thuis trainen de mensen echter gemiddeld voor dezelfde kosten traject wel 60-80 uur of zelfs een veelvoud hiervan (niet ongebruikelijk bij NAH en burn-out), omdat de kosten vast staan en extra trainingen niets extra kosten. Ook trainen mensen met thuistraining vaak verschillende klachten/ functies achter elkaar, waardoor de mogelijkheden op klachtverlichting/ een verbetering van het algehele welzijn enorm toenemen. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk om eerst op klacht A (laten we zeggen depressie) te trainen en en als dit is verbeterd daarna nog gericht klacht B (laten we zeggen concentratieproblemen) te verbeteren. Dit maakt het mogelijk om op verschillende probleemgebieden/ klachten te trainen.
Empowerment
Bij thuistraining werk ik binnen Brainmed met het empowerment model, waarbij ik de client de regie wil geven over zijn eigen leven en klachten door hem/ haar te faciliteren in het verlichten van klachten. Het gaat hierbij in wezen om mensen te stimuleren hun eigen kracht te vinden en die te activeren. Door met een koopconstructie en huurkoopconstructie te werken bied ik mensen de mogelijkheid om ook na de afronding van de begeleiding van 14 weken zelfstandig verder te kunnen trainen en het maximale uit de training te kunnen halen. Mocht het om wat voor een reden (scheiding, overlijden dierbare, veel stress, enz) in de toekomst toch weer wat minder gaan, dan kunt u de training herhalen en weer de positieve effecten van de training ondergaan. Hierdoor wordt u minder afhankelijk van mij/ de zorgverlener en houd u zelf de regie over uw leven en klachten. Bij thuistraining is er sprake van een levenslange licentie om te kunnen trainen en dat geeft rust.
5. Kies voor een praktijk die een QEEG voormeting maakt
Aan de hand van een QEEG kan er worden bepaald of neurofeedback überhaupt zinvol is. Als je dit niet laat maken bij de start, dan weet je niet of er een relatie bestaat tussen de klachten en het brein. Dus kies wat je ook doet altijd voor een praktijk die gebruik maakt van QEEG.
Waar kunt u terecht?
De neurofeedback trainingen kunnen op één van de praktijklocaties of aan huis plaatsvinden middels Neurofeedback thuis.
Hier vindt u de praktijk locaties.
